نادر شاه افشار تبلور غیرت تورکان

+0 سئودیم

نادر شاه افشار تبلور غیرت تورکان

افشارها جزو طوایف ۲۴ گانه اوغوز و یا ترکان غربی هستند و نادر شاه افشار از بزرگان ایل افشار پایه های امپراتوری افشاریان را در خراسان پایه ریزی کرد.

نادرقلی افشار ملقب به نادر شاه رئیس ایل بزرگ تورک افشار بود که به پادشاهی ایران رسید و بنیانگذار دودمان افشاریه شد. ایل بزرگ افشار به غیر از خراسان، در آذربایجان، کرمان، ترکیه، افغانستان، اؤزبکیستان و … پراکنده شده است. سلسله افشارها در خراسان و توسط ترک های خراسان شکل گرفت و با کمک ترکان آذربایجان و ترکان خراسان و آذربایجان دومین ابر قدرت جهان را در آن زمان برپا نمودند.

در تاسیس سلسله های تورکی صفویان، افشارها و قاجاریان، ترکان آذربایجان، ترکان خراسان و خوارزم و خیوه نقش اساسی داشتند و برای مثال پایه های امپراتوری صفویان در آذربایجان با کمک ترکان خراسان و پایه های امپراتوری افشارها و قاجاریان در خراسان با کمک ترک های آذربایجان پی ریزی شد

فراموش نکنیم که ما تورک هستیم و زبان ما تورکی است و با گفتن ترک آذربایجان و یا ترک خراسان و ….. سرزمین و مناطق زندگی خود را مشخص می نماییم و گفتن ترکی با لهجه خراسان و یا آذربایجان و یا …. هیچ ایرادی ندارد

نادر شاه افشار بنیان گذار دولت تورکی افشار دوازده سال (از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶) بر ایران حکومت کرد. پایتخت وی شهر مشهد مقدس بود. او مشهورترین پادشاهان ایران پس از اسلام است.

در عهد نادر شاه افشار دشمنان و متجاوزان به کشور ایران، توسط وی سرکوب شدند و کشور قدرت گذشتهٔ خویش را در حفاظت از مرزها و اعمال قدرت یک حکومت مقتدر مرکزی بر تمام وطن، بازیافت.

بناهایی که به دستور نادر نادرشاه در خراسان بنا شده‌اند، نظیر کلات نادری و کاخ خورشید کلات و… از آثار مهم بازمانده از این دوران هستند.

نادرشاه افشار بنیانگذار دولت ترکى افشاریان از معدود حکمرانان داراى خود آگاهى و شعور ملى ترک در تاریخ ایران است از این منظر شاید تنها با شاه اسماعیل صفوى٬ جهانشاه قاراقویونلو٬ اوزون حسن آغ قویونلو٬ آغا محمدخان قاجار و…. قابل مقایسه باشد. برخی از اقدامات شخص نادرشاه افشار٬ علاوه بر نویساندن چند کتیبه ترکی است بقرار زیر است :

– از اقدامات شخص نادرشاه افشار٬ تدابیر مختلفى است که وى براى حفظ و ارتقاء موقعیت رسمیت و دولتى بودن زبان ترکى٬ کاربرد در عرصه دیپلماسى و تثبیت آن به عنوان زبانى نوشتارى انجام داده است. دوره حاکمیت وى همچنان دوره تاثیر گسترده زبان ترکى بر فارسى است. دولت ترکى افشارى جایگاهى ممتاز در تاریخ زبان و فرهنگ و تاریخ سیاسى- نظامى ترکان ایران دارد.

– نادرشاه افشار این آخرین جهانگیر ترک٬ علاه بر جهات فوق٬ به لحاظ فرهنگ و تاریخ ترکى٬ ایران و جهان اسلام از جهات بسیار دیگرى نیز داراى اهمیت است٬ جنبه هایى که در تاریخ نگارى رسمى معمولا بدانها چندان اشاره اى نمى شود. از جمله:

– اقدام براى تقریب و نزدیکى مذاهب اسلامى. این دوره از جهت مذهبی، و خصوصا تسامح و تساهل مذهبی نادر حائز اهمیت است.

– سعى در ایجاد دولت عرفى

– طراحى پرچم دولت ترکى افشاریان. تابلوهای به یادگار مانده از افشارها، می گویند پرچم افشاریان دو رنگ داشت. پرچم سه زنگ و امروز ایران یادگار ترکان قارا اؤیلو (گرایلی) می باشد. امروز نیز تاتاریستان پرچم سه رنگ سبز، سفید و سرخ دارد.

– متحد نمودن هر چند کوتاه مدت اراضی هر سه بخش آزربایجان (در قفقاز٬ در ایران و در خاک ترکیه امروزی)٬

– دعوت از نمایندگان اعیان، روسای ایران، روحانیون، بزرگان و حکام ولایات در دشت مغان جهت برگذاری مراسم تاجگذاری.

– طرفداری و حمایت اشخاص صاحب نفوذی چون : طهماسب قلی خان جلایر و میرزا زکی و ملا علی اکبر که سبب گرایش و پیوستن مردم به نادر شاه و قبول اطاعت از وی گردید .

– از آنجائیکه حکومت نادر با شمشیر شکل گرفت، ارتش در این دوره جایگاه مهمی داشت.

– در این دوره نظام اقتصادی و کشاورزی ایران به شکل خاصی رشد می کرد. و …..

در زیر به عنوان نمونه هایی از اقدامات نادرشاه برای تقویت و تثبیت زبان نوشتاری ترکی٬ دو کتیبه با اشعار ترکی نوشته شده به امر وی را نقل می کنیم.

۱-سنگ نوشته تورکی نادر شاه در کلات نادر:

متن تورکی این کتیبه را می توانید در این لینک بخوانید

این سنگ نوشته ترکى معروف به نادر داش یازیسی یا کتیبه نادرى در مدخل در بند ارغون شاه در کلات نادرى٬ ملک پدرى نادر (خراسان رضوی)٬ پیش از آبادی در بند قرار دارد. اشعار به خط ترکى – عربى به سال ١١۵۵-١١۵٧ بر روى صخره بزرگى حک شده است. ارتفاع کتیبه از سطح رودخانه ١۵ متر بوده دارای ٢۴ بیت شعر ترکی (۴ مصراع عربی) است. اشعار متعلق به ” گلبن افشار” از شاعران دربار نادر شاه افشار است.

۲ – سنگ نوشته تورکی نادر شاه در حرم امام علی (ع)

متن تورکی این کتیبه را می توانید در این لینک بخوانید .

این شعر ترکى سروده شده به سفارش نادر شاه افشار٬ با آب طلا و شنگرف نوشته شده و بر سردر ورودى٬ در بالاى ایوان حرم حضرت على (ع) در نجف نصب شده است. سراینده شعر٬ شاعر و ریاضیدان میرزا عبدالرزاق تبریزی جهانشاهی متخلص به نشئه و یا نشاء است که از احفاد سلطان جهانشاه قاراقویونلو٬ برجسته ترین حاکم دولت ترکى قاراقویونلو مى باشد. در باره وى در منابع گوناگون ملاحظات و اطلاعات فراوانى وجود دارد. نسخه هایى چند از دیوان ترکى وى در مراکز مختلف٬ تبریز٬ استانبول٬ تهران و … موجود است.

تاریخ مطلا ساختن روضه متبرکه حضرت على (ع) که حسب الامر بزبان ترکى گفته شد. (بویروق اوزره تورکجه سؤیله نن٬ جناب علىنین موقددس رؤوضه سینین قیزیلا توتولما تاریخى. م.ب.)



  • [ ]